| ആർഷ
“ജാതിവ്യവസ്ഥ ഇല്ലാതാകണം ” എന്നതായിരുന്നു ഇന്ത്യൻ കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് പാർട്ടികളുടെ തുടക്കത്തിൽ ഉള്ള മുദ്രാവാക്യം. എന്നാൽ പതിറ്റാണ്ടുകൾക്കു ശേഷവും ജാതിഅടിസ്ഥാനത്തിൽ പിന്തുടരുന്ന സാമൂഹ്യഘടനയിൽ സിപിഎമ്മിന്റെ പോസിഷൻ ഏറെ സൈദ്ധാന്തികമായതായും, പ്രായോഗികമായി ചോദ്യങ്ങൾക്ക് വിധേയമായതായും തുടരുന്നു. സിപിഐഎം പാർട്ടിയുടെ പാർട്ടി പ്രോഗ്രാം അനുസരിച്ച്, ജാതി ഒരു ശോഷണ സംവിധാനമാണ് – അത് മതം പോലെയും താളിതരമായ സമ്പത്ത് വിതരണം പോലെയും വർഗീയതയും പ്രഭുത്വവും നിലനിർത്തുന്നതിനുള്ള ഉപാധിയാണ്.
കേരളത്തിലോ, പശ്ചിമബംഗാളിലോ, തിരുപ്പൂരോ പെരിയാറോ പോലുള്ള ജാതിരാഷ്ട്രീയം ശക്തമായ പ്രദേശങ്ങളിൽ, സിപിഎം ജാതിമാറ്റം ചെയ്യാതെയും, ജാതിഅനുസരിച്ച രാഷ്ട്രീയ അംഗീകാരത്തിനും മുഖം മിനുക്കുന്ന ചെയ്യുന്ന പ്രവണതകളും കാണപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. ഉദാഹരണത്തിന്, കേരളത്തിൽ ചില മണ്ഡലങ്ങളിൽ പാർട്ടി പ്രാദേശികമായി ജാതിമൂലമുള്ള ‘സ്വാധീനങ്ങളെ ‘ കണക്കിലെടുത്ത് സ്ഥാനാർത്ഥി തെരഞ്ഞെടുപ്പും സംഘടനാ നിർമ്മാണവുമാണ് നടത്തുന്നത്.
“സിപിഎം ജാതിയെ നിഷേധിക്കുന്ന ഒരു ആശയരൂപം നിലനിർ‍ത്തുന്നു, പക്ഷേ അഥവാ അതിന്റെ സാമൂഹ്യ യാഥാർത്ഥ്യങ്ങളിൽ ഇടപെടാൻ ഹിംസരഹിതമായ മാർഗങ്ങൾ കണ്ടെത്താൻ ഇതുവരെ ആകാതിരിക്കുന്നു.” എന്ന് രാഷ്ട്രീയ നിരീക്ഷകർ പറയുന്നു. ചിലർ ചൂണ്ടിക്കാണിക്കുന്നത് ദളിത് സംഘടനകളുമായുള്ള ബന്ധം, ദളിത് നേതാക്കളെ പാർട്ടിയിൽ നിന്നും പുറത്താക്കപ്പെട്ട ചരിത്രം (ഉദാ: സച്ചിദാനന്ദൻ, കെ. റവീന്ദ്രനാഥ്) എന്നിവയാണ്.
കഴിഞ്ഞ കുറച്ച് വർഷങ്ങളായി പാർട്ടി SC/ST സെല്ലുകൾ, സംവേദന ചർച്ചകൾ, പട്ടികജാതി കൂട്ടായ്മകളുമായി കൂടുതൽ ഇടപെടലുകൾ തുടങ്ങിയവയിലൂടെ ജാതിമാറ്റം ലളിതമാക്കാനുള്ള ശ്രമങ്ങൾ സിപിഎം നടത്തി വരുന്നുണ്ട്. 2022-ൽ പ്രഖ്യാപിച്ച “ജാതിയെ അതിജീവിക്കുക എന്നല്ല, അതിനെ അപ്രസക്തമാക്കുക” എന്ന നയം, ഇപ്പോഴും പ്രവർത്തന തലത്തിൽ പരിമിതമായി തുടരുന്നു എന്ന് കാണാം .
സിപിഎമ്മിന്റെ ജാതിയെ പൂർണ്ണമായും തള്ളുന്ന ആശയം ചരിത്രപരമായി ശക്തമായ നിലപാടായിരുന്നെങ്കിലും, ഇന്ത്യയിലെ ജാതിമൂലധന സമ്പത്ത് വിഭജനവും രാഷ്ട്രീയ അനുപാതവും പാർട്ടിയെ പ്രായോഗികമായി ഒട്ടുമിക്കവാറും തളർത്തിയിരിക്കുന്നു. ജാതിയെ ഇല്ലാതാക്കാൻ സംവദിക്കാൻ പാർട്ടിക്ക് ആശയ പിന്തുണ ഉണ്ടെങ്കിലും , പ്രതീക്ഷിക്കപ്പെട്ടത് പോലെ ഒരു സാമൂഹ്യ വിപ്ലവം നടക്കാത്തത് വലിയ വിമർശനമാണ്.
